Glokom (Göz Tansiyonu) Tanı ve Tedavisi
Glokom, halk arasında göz tansiyonu olarak bilinen, gözdeki sinir hasarına yol açarak ilerleyici görme kaybına neden olan bir göz hastalığıdır. Glokomun en yaygın türü sinsi ilerler ve erken aşamada belirti göstermez, bu yüzden “görme hırsızı” olarak adlandırılır. Glokom, erken tanı ve doğru tedavi yöntemleri ile görme kaybı durdurulabilir veya yavaşlatılabilir, ancak kaybedilen görme geri getirilemez.
Glokom Nedir?
Glokom, göz içindeki sıvı basıncının yükselmesi sonucu göz sinirlerinin hasar görmesine yol açan bir hastalıktır. Göz içi sıvısının dengesi bozulduğunda gözdeki basınç artar ve optik sinir hasar görebilir. Glokomun farklı türleri bulunmaktadır:
- Açık Açılı Glokom: En sık görülen türdür ve genellikle belirti vermeden yavaş yavaş ilerler.
- Kapalı Açılı Glokom: Daha ani başlayan ve gözde şiddetli ağrı ile kendini gösteren bu tür, acil tedavi gerektirir.
- İkincil Glokom: Diğer göz hastalıklarına ya da travmaya bağlı olarak gelişir.
- Doğuştan Glokom: Nadir görülen bu tür, doğuştan göz içi sıvısının dışarı akışının anormal olması nedeniyle oluşur.
Glokomun Belirtileri Nelerdir?
Glokomun belirtileri hastalığın türüne göre değişiklik gösterebilir. Açık açılı glokom, başlangıçta genellikle belirti vermez ve ilerledikçe görme alanında daralma fark edilebilir. Kapalı açılı glokomda ise daha belirgin belirtiler görülür:
- Gözde ağrı ve basınç hissi
- Görme alanında daralma veya kenarlarda bulanıklık
- Göz çevresinde kızarıklık
- Işıkların etrafında haleler görme
- Baş ağrısı ve mide bulantısı
Bu belirtiler gözlemlendiğinde, glokomun ilerleyişini durdurmak için hızlı bir şekilde göz doktoruna başvurulması gerekir.
Glokom Tanısı Nasıl Konur?
Glokom tanısı, göz muayenesi sırasında yapılan özel testlerle konur. Tanı için yaygın olarak kullanılan yöntemler şunlardır:
- Göz Tansiyonu Ölçümü (Tonometri): Göz içindeki basınç seviyesini ölçen bir testtir. Normal göz tansiyonu değeri 10-21 mmHg arasında olmalıdır; bu değerin üzerinde bir basınç, glokom riskini işaret edebilir.
- Görme Alanı Testi (Perimetri): Gözün çevresel görme alanını ölçerek glokom nedeniyle oluşabilecek görme kaybını belirler.
- Optik Sinir İncelemesi: Optik sinirdeki yapısal değişiklikler ve hasarın tespiti için göz dibi muayenesi yapılır. Optik koherens tomografi (OCT) gibi ileri görüntüleme yöntemleri ile optik sinirin detaylı bir görüntüsü alınır.
- Göz İçi Sıvı Akışının İncelenmesi (Gonyoskopi): Gözün ön kısmındaki sıvı akış kanallarının durumu incelenir. Bu inceleme ile açık açılı veya kapalı açılı glokom ayrımı yapılır.
Glokom Tedavi Yöntemleri
Glokom tedavisinde amaç, göz içi basıncını düşürerek optik sinirin daha fazla hasar görmesini önlemektir. Tedavi yöntemleri hastalığın türüne, ilerleme hızına ve hastanın genel sağlık durumuna göre belirlenir.
- İlaç Tedavisi (Göz Damlası): Glokomun ilk tedavi seçeneği göz damlalarıdır. Bu damlalar, göz içi basıncını düşürmek için gözdeki sıvı üretimini azaltır veya sıvı akışını artırır. Düzenli olarak kullanılması glokomun ilerlemesini yavaşlatmada etkilidir.
- Lazer Tedavisi: Lazer tedavisi, göz içi sıvısının dışarı akışını artırarak göz içi basıncını düşürür. Özellikle açık açılı glokomda ve bazı kapalı açılı glokom vakalarında uygulanır. Lazer trabeküloplasti ve lazer iridotomi gibi farklı türleri bulunmaktadır.
- Cerrahi Tedavi: İlaç ve lazer tedavisinin yeterli olmadığı durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir. Glokom ameliyatlarında gözde sıvı tahliye yolları oluşturularak göz içi basıncı düşürülür. Trabekülektomi ve tüp implantasyonu gibi ameliyatlar, glokomun ileri evrelerinde uygulanır.
- Mikroinvaziv Glokom Cerrahisi (MIGS): Minimal invaziv bir yöntem olan MIGS, özellikle hafif ve orta düzey glokom vakalarında tercih edilir. Geleneksel cerrahilere göre daha hızlı iyileşme süreci sunar ve yan etkileri daha azdır.
Glokomun Önlenmesi İçin Öneriler
- Düzenli Göz Muayenesi: Özellikle 40 yaş üstü bireylerin yılda en az bir kez göz muayenesi yaptırması önerilir. Ailede glokom öyküsü olan kişilerin daha dikkatli olması önemlidir.
- Sağlıklı Bir Yaşam Tarzı: Dengeli beslenme, düzenli egzersiz ve sigaradan uzak durmak göz sağlığını korumaya yardımcı olabilir.
- Göz Yaralanmalarından Kaçınma: Göz travmaları glokom riskini artırabilir; bu nedenle spor yaparken veya tehlikeli işler sırasında göz koruyucu kullanılması tavsiye edilir.
Glokom, erken teşhis ve düzenli takip ile kontrol altında tutulabilen bir hastalıktır. Tedavi edilmeyen glokom, kalıcı görme kaybına yol açabilir; bu nedenle düzenli göz muayenesi, göz tansiyonunun düzenli olarak kontrol edilmesi ve doktorun önerdiği tedavi planına sadık kalmak son derece önemlidir.